W jubilerstwie najczęściej stosuje się cyrkony bezbarwne, złocisto-brązowe i niebieskie; ich barwa jest często wzmacniana przez podgrzewanie. Nazwa pochodzi od słowa zargoon (po arabsku - cynobrowy, po persku - złocisty).
Krzemian cyrkonu
Cyrkon może być bezbarwny, żółty, czerwony, pomarańczowy, brązowy, żółtawo- zielony, jaskrawozielony, ciemnozielony do szafirowego.
Kryształy mają zwykle pokrój słupów o przekroju kwadratowym, zakończonych piramidami. Łupliwość niewyraźna; przełam muszlowy. Nie występują żadne charakterystyczne wrostki, lecz kamienie mogą być mętne, zabarwione strefowo, niekiedy wykazywać migotliwość.
Istnieją dwa rodzaje cyrkonów: cyrkon „wysoki", stosowany w jubilerstwie, przechodzi w cyrkon „niski", powstający wskutek rozpadu zawartych w nim domieszek pierwiastków promieniotwórczych. Pod wpływem wygrzewania cyrkon „niski" może przejść z powrotem w „wysoki". Rozpad pierwiastków promieniotwórczych ma wpływ na fizyczne i optyczne własności kamienia, lecz nie stanowi żadnego zagrożenia dla użytkownika biżuterii z cyrkonami.
Cyrkon ma wysoką dwójłomność i podwojenie tylnych ścianek oszlifowanego kamienia jest wyraźnie widoczne; dychroizm występuje rzadko, z wyjątkiem kamieni niebieskich poddawanych wygrzewaniu, które mają silny dychroizm (bezbarwny i niebieski). Cyrkon ma prawie taki sam „ogień" jak diament i bywa stosowany jako jego imitacja. Ma charakterystyczne widmo absorpcyjne uranu, z wieloma silnymi pasmami absorpcji. Reakcja na naświetlanie promieniami ultrafioletowymi i rentgenowskimi jest różna: niektóre kamienie wykazują silną fluorescencję.
Cyrkon występuje w wielu skałach magmowych. Większość cyrkonów jubilerskich pochodzi ze Sri Lanki (występują w żwirach zawierających okruchy kamieni szlachetnych), Birmy (okręg Mogok) i z Tajlandii z prowincji Champasak, Pailin i Kha. Przez wygrzewanie cyrkonów z Kha otrzymuje się kamienie niebieskie, złociste i bezbarwne. Dobrze wykształcone czerwone kryształy znaleziono we Francji, brązowe w Norwegii, a prawie bezbarwne otoczaki w Tanzanii. Jubilerskie cyrkony pochodzą też z Australii.
Cyrkony szlifuje się fasetkowo, nadając im formy okrągłych brylantów, Cyrkon jest wprawdzie kamieniem dość twardym, ale w trakcie używania biżuterii naroża fasetek łatwo się kruszą. Imitacje cyrkonów niebieskich wykonywane są z syntetycznego spinelu, a cyrkonów innych barw ze szkła. Większość jaskrawoniebieskich, złotych lub bezbarwnych cyrkonów, to cyrkony brązowe po obróbce cieplnej.
Poznaj naszą ofertę biżuterii z kamieniami
